İdari para cezalarının da affı ve yapılandırılmasını düzenleyen 7440 sayılı kanun yürürlüğe girdi. Vergi, harç ve primlerin de affı ve yapılandırılması düzenleniyor.
12.03.2023 tarihinde 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması
Hakkında Kanun yürürlüğe girdi. Kanun vergi ve sigorta prim borçlarının yanında
idari para cezalarına yönelik indirimleri de düzenliyor. Kanunda tanınan indirim
ve ödeme kolaylıklarından faydalanmak için 31.05.2023 tarihine kadar
ilgili idaresine başvuruda bulunmak gerekiyor.
Kanun Kapsamına Alınan Borç ve Cezalar
7440 sayılı Kanun ile öngörülen yapılandırma kapsamına;
· İdari para cezaları,
· Ecrimisil ödemeleri,
· Vergi borçları ve vergi cezaları,
· Gümrük vergileri ve gümrük vergi idari para cezaları,
· Sosyal güvenlik primi, emeklilik keseneği, işsizlik
sigortası primi, isteğe bağlı sigorta primi borçları ile bunlara bağlı gecikme
cezası ve gecikme zamları,
· Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına dair katkı
payları,
· Belediyelerin su, atık su, katı atık ücreti alacakları,
büyükşehir belediyelerinin katı atık ücreti alacakları, büyükşehir
belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli
alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi
fer’i alacaklar.
· Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil dairesine takip
için intikal etmiş olan asli ve fer’i amme alacakları, Girmektedir.
7440 Sayılı Kanun Kapsamında İdari Para Cezaları
7440 sayılı Kanun’un 3. maddesine göre “6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil dairesine takip için intikal
etmiş olan asli ve fer’i amme alacakları” yapılandırma kapsamına girmektedir.
Ayrıca İl özel idarelerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi
31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı
tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları da 7440
sayılı Kanun kapsamındadır.
Kabahatler Kanunu’nun 17. maddesine göre, mahalli idareler tarafından
verilen idari para cezaları da, ilgili kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı takdirde,
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil
edildiği için idari para cezalarının affı/yapılandırılması 7440 sayılı Kanun
kapsamında kalmaktadır.
7440 sayılı kanunun 1. maddesinin 2. fıkrasında, vergi, SGK, trafik gibi
özel olarak belirtilen konulardaki idari para cezalarının yanında “31/12/2022 tarihinden
(bu tarih dâhil) önce verilen idari para cezaları,” hükmüyle genel olarak idari
para cezalarını da kapsamına almıştır. Bu durumda, 7440 sayılı kanunda özel
olarak sayılanların dışında yine başkaca özel kanunlarla düzenlenen ve 6183
sayılı Kanun kapsamında bulunan idari para cezası yaptırımlarını, Kabahatler
Kanununa göre kumar oynatma, silah taşıma gibi eylemler için öngörülen idari
para cezalarını ve Çevre Kanunu ve İmar Kanunu kapsamındaki idari para
cezalarını da kapsadığını düşünebiliriz.
7440 Sayılı Kanun Kapsamında İmar Para Cezaları
3194 sayılı İmar Kanunumuzda 20 Şubat 2020 ve 26 Mart 2020 tarihlerinde
yapılan değişikliklerle imar para cezaları astronomik boyutlara ulaştı.
Aykırılığa konu yapının kapladığı alanın belediyesindeki emlak vergisine esas
rayiç bedelinin de cezaya eklenmesi kuralı getirildi. Bu metrekare değerinin
yüksek olduğu büyükşehirlerde basit aykırılıklar için dahi milyonluk cezalar
düzenlenmesine sebep oldu.
İşte bu sebeplerle çok yüksek meblağlara ulaşan ve muhatapları tarafından
ödenmeyen veya ödenemeyen imar para cezaları da 7440 sayılı Kanun kapsamında
yapılandırılabilmektedir. Çünkü İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre kesilen imar
para cezaları da nihayetinde bir idari para cezasıdır ve bazı yönleriyle
Kabahatler Kanunu kapsamında kalmaktadır.
Bu nedenle muhatapları tarafından ödenmeyen veya ödenemeyen imar para
cezalarına başvuru konusunun para cezasına maruz kalan kişiler tarafından detaylı
şekilde değerlendirilmesi ve incelenmesinde fayda var.
İmar Para Cezalarında 7440 Sayılı Kanun Kapsamında Başvuru Yapmak Avantajlı
mı?
7440 sayılı af/ yapılandırma kanunu bu yüksek meblağlara çıkabilen cezaları
da kapsadığından, hakkında 3194 sayılı İmar Kanununa göre idari para cezası
uygulanıp da ödeme yapmayı düşünenlerin bu düzenlemeyi incelemelerinde fayda
bulunmaktadır.
Ancak 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin yedinci fıkrasını incelemeleri
kendileri için %25 indirimden daha da faydalı olacaktır. Hükümde imar izni
bulunmadan yapı yapan kişinin hakkında “İmar kirliliğine neden olma” suçundan
ceza verilmişse imar para cezasının kalkacağı, hatta ödenmişse geri
alınabileceği düzenlenmiştir.
Ancak korunan bir alanda verilecek hapis cezasının tamamen infaz edilmese
bile memuriyete engel ve başkaca olumsuz sonuçları da olacağı düşünülürse bu
işlere hiç girişmemek ya da bunları değerlendirmeden başlamamak daha doğru
olacaktır.
7440 Sayılı Kanun Kapsamında İmar Para Cezalarında İndirim
Kanun’un 9. maddesinde 31/12/2022
tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen idari para cezalarından % 25 indirim
yapılacağı öngörülmüştür. Bu kapsamda imar para cezaları için 7440 sayılı Kanun
kapsamında başvuru yapılması durumunda % 25 indirimden yararlanmak mümkün
olacaktır.
7440 Sayılı Kanun Kapsamında İmar Para
Cezalarında Faiz İndirimi Var mı?
6183 sayılı
Kanunun birinci maddesinde “Devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere
ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi
cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer’i amme alacakları
ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında
kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacakları ile;
bunların takip masrafları hakkında bu kanun hükümleri tatbik olunur.” hükmü yer
almaktadır.
“Gecikme
Zammı, Nispet ve Hesabı” başlıklı 51 inci maddesinde ise “Amme alacağının ödeme
müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için
ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunur.
Gecikme zammı;
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında bu madde
uyarınca belirlenen oranda, mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde
olan amme alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır. Bunların dışındaki
ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına gecikme zammı tatbik edilmez.” hükmü
yer almaktadır.
Öte yandan 213
sayılı Vergi Usul Kanunu’nun birinci maddesine göre “Bu kanun hükümleri ikinci
maddede yazılı olanlar dışında, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile
il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında
uygulanır. Yukarıda yazılı vergi, resim ve harçlara bağlı olan vergi, resim ve
zamlar da bu kanuna tabidir.”
“Özel ödeme zamanları” başlıklı 112. maddesi
“Geçen süreler için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı
oranında gecikme faizi uygulanır. Gecikme faizi de aynı süre içinde ödenir.
Gecikme faizinin hesaplanmasında ay kesirleri nazara alınmaz. …” hükmünü
içermektedir.
213 sayılı
Kanun’un 112. maddesinde yer alan gecikme faizinin aynı Kanun’un birinci
maddesinde belirlenen, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel
idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanacağı,
sonuç olarak 3194 sayılı Kanun, 1608 sayılı Kanun ile Kabahatler Kanunu’na
göre verilen başta imar para cezaları başta olmak üzere belediyece verilen para
cezalarına gecikme zammı veya gecikme faizi uygulanamayacağı kabul
edilmektedir.
Konu hakkında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığının (Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü) 13/12/2021 tarihli ve
E-14399437-622.02-2439664 sayılı görüş yazısına bakmak faydalı olacaktır.
Başvuru Süresi
Kanunda tanınan indirim ve ödeme kolaylıklarından faydalanmak için
31.05.2023 tarihine kadar ilgili idaresine başvuruda bulunmak gerekiyor.
Ödeme Tarihi ve Şartları
Yasa
kapsamındaki borç ve cezaların ilk taksiti 30/6/2023 tarihine kadar (bu
tarih dâhil), diğer taksitleri ise bu tarihi takip eden aylık dönemler hâlinde
azami 48 eşit taksitte ödenebilecek.
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi
hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla borçluların
başvuru sırasında on iki, on sekiz, yirmi dört, otuz altı veya kırk sekiz eşit
taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen
taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.
Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak
ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) On iki eşit taksit için (1,09),
2) On sekiz eşit taksit için (1,135),
3) Yirmi dört eşit taksit için (1,18),
4) Otuz altı eşit taksit için (1,27),
5) Kırk sekiz eşit taksit için (1,36),
katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit
sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı
hesaplanır. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan
borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak,
tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar
ilgili katsayıya göre düzeltilir.
İLGİLİLER İÇİN NOT: Vergi, Sosyal güvenlik, trafik,
gümrük vergileri ve bu mevzuatlardan kaynaklanan idari para cezaları ve
faizlerinde affı ve bazı ödemelerde %75’e kadar indirim ile yapılandırmaları
düzenleyen yasa metnini incelemek isteyenler linke tıklayabilirler. ( https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/03/20230312-14.htm